تصحیح انتقادی رسالۀ «وحدت هویّت و شیئیّت حقّه» اثر علیقلی‌بن قرچغای خان

حصاری, رضا; ناجی اصفهانی, حامد; عسگری, مهدی

doi:AHI/ahi.2023.1740.1088

تصحیح انتقادی رسالۀ «وحدت هویّت و شیئیّت حقّه» اثر علیقلی‌بن قرچغای خان

نوع مقاله : مقاله علمی_پژوهشی

نویسندگان

¹ دانش آموخته دکتری گروه فلسفه، دانشکده فلسفه و اخلاق، دانشگاه باقر العلوم، قم. ایران.

² دانشیار گروه فلسفه. دانشکده فلسفه اخلاق. دانشگاه اصفهان

³ دانشجوی گروه فلسفه. دانشکده فلسفه و اخلاق. دانشگاه ادیان و مذاهب. قم

AHI/ahi.2023.1740.1088

چکیده

علیقلی‌بن قرچغای خان، از جمله حکیمان متألّه مدرسۀ فلسفی اصفهان است. وی رسائل و کتاب‌های گوناگونی در زمینه‌های مختلف مانند فلسفه، تفسیر قرآن و حدیث نگاشته است. از جمله رساله‌های کوتاهی که وی به رشتۀ تحریر درآورده است، رسالۀ وحدت هویّت و شیئیّت حقّه است که تاکنون تصحیح نشده است. وی در این رساله کوشیده است تفسیری دقیق از مفاهیمی مانند شیء، لاشیء، ظلّ، اعتباری بودن حقایق اشیاء و صفات انسانی ارائه دهد و وجوه اشتراک و اختلاف میان دیدگاه خود و رویکرد صوفیّه را تبیین نماید. در جستار حاضر تلاش شده است افزون بر تحقیق و تصحیح رساله، برخی از مطالب مطرح شده، تحلیل و بررسی گردد. «ناکافی بودن تفسیر وی از موهوم‌بودن ممکنات و مخلوقات»، «نادرست بودن تشبیه مخلوقات به تصویر فرد دوبین» و «عدم اتّصاف خداوند به تعیّن موجودات امکانی» سه نقدی است که درنهایت به دیدگاه‌های مصنّف در این‌ رساله وارد است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات